XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
(...): sakrifizioa norbere barruan ordez kanpoan egiten da; jasan ordez, espektakuloan kontenplatu egiten da; norberaren lekuan, toreroak iharduten du (eta garaitu) ikuslearen ordezkari: baina haren garaipena ikuslearena da; norbere barneko grinen lekuan, azkenik, zezen gotor elegante bat da gaizki erabiltzen, penatzen, zigortzen, hildumatzen, zangoperatzen eta finean sakailatzen dena, beti ere zinez nagusi hemen zein den garbi utziz.
Bere moduko ostiral santu bat hori ere: justiziamendu batena gabe, borroka baten simulakroa halere.
Ez dakit zenbat fidatu beharko den interpretazio moduotan.
Ezin falta zitekeena ere ez bait da faltatzen gainera: Edipo-ren konplexuaren topikoa.
Zezenak aita haserretua errepresentatuko luke eta ikusliar guztion aita garratz horretatik askatuko ginduzke toreroak hura plazan apalaraziz eta sarraskituz.
Dena dela, sakrifizio alderdi bat zezen-jokoan onartu nahi bada
Egon, ausaz badago denetik: sakrifizioaren espazio erritual hesitua, ekintzarako bezala prestaturik; oparia, sakrifikatzailea, eta fidelen komunitate debotoa begira; errituala: pase jakinak, posturak ere jakinak, toreroaren pausu sazerdotal estudiatua, argizko jantzi femeninoa, momentu gorenean matadorea sazerdotesa bat bihurtu behar duena zezenaren begiz-begi; odol isurketa, etab.
Baina, bestalde, sakrifizio honetan, ostiral santu honetan, dena festa eta bizipozaren gainezkaldia da, eromena, sakrifizioak ez dauka ezer tetrikorik, bihotza ez du erru sentimenduak hestu-larritzen, baina pozkidak eta garaipenak zabal irekitzen du: ezertan ez dirudi, kristautasunetik ezagutzen dugun sakrifizio ilunaren erakoa, erritoan erakusten diren eta sakrifikaldi jokoari lagun eginez komunitateak desarroilatzen dituen sentimenduei bagagozkie.
Jaialdi eta askatasun pozezko ospaketa dionisiakoa dirudi gehiago.
Nolatan da posible, ordea, XX. gure mendu zibilizatuan, horrelakorik oraindik?.
Jendoste baten bistan eta atsegin haundiz, bizi-boterearen irudirik nobleena, dotoreena, maltratatu, umilatu, burlatu, porrokatu egiten da, musika eta sarraskizko alaitasun-uju eta odol-isurketazko, zaleek artea eta liturgia eta kritikoek basapiztikeria izugarria kontsideratu ohi duten bizitzaren eta heriotzaren drama ikaragarrizko batean.
Ordea, gu jadanik eritegietan jaiotzen gara, ez gurasoen etxean eta ez ahaide eta senideek inguraturik, baina mediku eta erizainek: jaiotzaren gure esperientzian ez dago, andre baten bere baitan erne duen haziagatik odoletan haurraz
Jaiotza eta odola bat: hazia eta odola, odola eta bizitza.
Azkenean ere botikaz enpatxaturik eritegian hiltzen gara berriro.
Bizitzatik aparte bezala daukagun espazio isolatu batean etortzen gara mundura eta joaten gara mundutik.
Jaiotza eta heriotza ez direla, esanahi dut, familian eta txikitatik egiten ditugun bizitzako esperientzia oinarrizkoak, bizipen inmediatoak, ez gizonaren jaiotza-heriotzak eta ez animalienak, jeneralean behintzat gure etxeetan animaliarik ere jaiotzen ez delako eta hil gutxiago.
Hori da bestea, hain zuzen: larre-kulturako gizonak